Plafonniere, alle varianten van de plafondlamp!

Marthe ten Broeke

Er wordt vaak gedacht dat plafonniere een luxere benaming is voor een plafondlamp, om zo meer te kunnen verkopen. Dit is echter niet zo. Het woord “plafondlamp” is een verzamelnaam voor, het woord zegt het al, verlichting voor aan het plafond.

De plafonniere valt dus onder de categorie plafondlamp, net als een kroonluchter of een hanglamp.

“Elke plafonniere is een plafondlamp, maar niet elke plafondlamp is een plafonniere”

Plafondlamp soorten

Er zijn drie soorten plafondlampen. De kroonluchter, hanglamp en plafonniere. Echter kan er ook worden gezegd dat er nog een vierde soort is. Namelijk de “gewone” plafondlamp.

Het verschil tussen de “gewone” plafondlamp en een plafonniere zit hem in het uiterlijk. Plafonniere is dan geen luxere benaming voor plafondlamp, maar is ook daadwerkelijk een luxere lamp. Door middel van bijvoorbeeld vertakkingen of andere versieringen wordt de uitstraling luxer.

Plaatsing plafonniere

Plafonnieres zijn vaak plattere lampen die door middel van een kleine voet of pootjes direct aan het plafond worden bevestigd, waarbij de centraaldoos verborgen ligt in het plafond.

Doordat deze lamp dus direct tegen het plafond aan zitten, in tegenstelling tot een kroonluchter of een hanglamp, nemen deze veel minder ruimte in. Daarom zijn deze lampen ideaal voor ruimtes als de hal, badkamer, slaapkamer of toilet, of ruimtes met een laag plafond.

Hoewel je het niet zou denken naar aanleiding van de naam kan deze lamp ook worden ingezet als wandlamp. Voornamelijk de halfronde plafonnieres kunnen hier goed voor worden ingezet.

Een groot voordeel is dat deze veel licht geven. Daarom zijn ze ideaal om midden in een ruimte te hangen, zodat de ruimte optimaal wordt verlicht. Maar ook is het leuk om met het licht te experimenteren. Zo kan deze plafondlamp ook in bijvoorbeeld de hoek van een kamer, zoals een woonkamer of eetkamer, worden opgehangen.

Wanneer de lamp in een hoek wordt opgehangen creëert dit meer contrast en aandacht aan de specifieke hoek. In combinatie met een andere lamp, bijvoorbeeld een schemerlamp, in deze ruimte is er voldoende licht én geeft het een speels effect.

Vierkant of rond

Deze lampen zijn er in veel verschillende vormen. De meest voorkomende vormen zijn ronde plafonnieres en vierkante plafonnieres. Echter wordt het assortiment van deze plafondlamp steeds uitgebreider.

Zo zijn er bijvoorbeeld rechthoekige varianten en kunnen ze uit spotjes of vertakkingen bestaan. Het grote voordeel hiervan is dat de lamp echt kan worden afgestemd op het interieur en dat er toch een blikvanger aan het plafond hangt, zonder dat deze veel ruimte in neemt.

Moderne, klassieke, landelijke of toch industriële variant

Tegenwoordig is er voor zo ongeveer iedere stijl van een interieur wel een plafonniere: industrieel, landelijk, modern, klassiek etc. Dit komt dus omdat het assortiment steeds uitgebreider wordt, en er steeds meer wordt geëxperimenteerd met verschillende vormen.

Het zijn niet meer de standaard ronde of vierkante plafondlampen. Maar er komen steeds meer varianten, waardoor het makkelijker wordt om van je interieur echt 1 geheel te maken. Dus of je nou een moderne, klassieke, industriële of landelijke variant zoekt, grote kans dat er een is die bij je interieur past.

Daarnaast zijn er ook nog varianten die leuk zijn voor in een kinderkamer. Zo hebben ze bijvoorbeeld het uiterlijk van een voetbal of een plafonniere met sterren.

Plafonniere badkamer

Zoals al genoemd is de plafonniere ideaal om in bijvoorbeeld de badkamer te hangen. Dit komt omdat deze direct aan het plafond bevestigd wordt en dus weinig ruimte inneemt.

Let er wel op dat het belangrijk is om in de badkamer een versie op te hangen met een IP-waarde van minimaal 44. IP staat voor International Protection rating, dit geeft de bescherming van verlichting aan. Het eerste getal duidt de bescherming tegen vaste stoffen aan en het tweede getal de bescherming tegen vocht en water.

Wanneer een lamp een rating van IP44 heeft is deze spatwaterdicht en dus goed voor gebruik in een badkamer. Hoe hoger het IP-getal wordt, hoe beter de lamp is beschermd en hoeveel beter deze dus tegen water kan.

Plafonniere zonder sensor

Een plafonniere kan op veel verschillende plekken worden gehangen. De meeste versies zijn zonder bewegingssensor. De lamp wordt dan in-en uitgeschakeld door middel van een knop. Het voordeel hiervan is dat je controle hebt over wanneer de verlichting aan en uit gaat. Stel je gaat een film kijken, dan wil je dat de verlichting uit is.

Door middel van de knop kun je ervoor zorgen dat de verlichting ook daadwerkelijk uit blijft. Maar andersom werkt het natuurlijk ook. Wanneer je wilt dat de verlichting aan blijft, weet je ook zeker dat de verlichting aan blijft omdat je deze aan hebt gezet met de knop.

Plafonniere met sensor

Echter zijn er tegenwoordig ook plafonnieres met sensor. De verlichting gaat dan automatisch aan wanneer deze beweging detecteert. Na een aantal minuten geen beweging te hebben gedetecteerd schakelt de sensor de verlichting ook weer automatisch uit. Dit heeft een aantal voordelen:

Zo is het fijn wanneer je in het donker thuis komt, dat de verlichting automatisch aan gaat. Je hoeft niet te zoeken naar de knop. Daarnaast kan het soms zijn dat je thuis komt met je handen vol. In plaats van met moeite te proberen de knop in te drukken, gaat verlichting automatisch aan bij beweging.

Ook kunnen plafonnieres met sensor dienen tegen diefstal. Door de beweging gaat het licht automatisch aan, wat als waarschuwing kan dienen dat er iemand is. Maar het automatisch, na een paar minuten geen beweging, uitgaan van het licht heeft ook een groot voordeel. Je kunt namelijk niet meer vergeten om de lamp uit te zetten.

De verlichting blijft dus niet voor niks branden, maar gaat automatisch uit, en dit bespaart weer een hoop energie.

Als buitenverlichting

Een plafonniere wordt ook vaak gebruikt als verlichting voor buiten. Deze kan dan bijvoorbeeld onder een afdakje of overkapping worden geïnstalleerd. Zo heb je ook veel licht wanneer je op lange zomeravonden buiten zit of wanneer je ’s avonds laat thuis komt.

Zoals hierboven al beschreven kunnen deze lampen ook aan de muur worden bevestigd. Dit maakt dat deze buitenlamp niet per se in een overkapping of afdakje hoeven te worden geïnstalleerd.

Ze kunnen ook worden opgehangen naast bijvoorbeeld een voordeur of achterdeur. Net als bij badkamer is het raadzaam om voor een buitenlamp te kijken naar een variant met een minimale IP-waarde van 44.

Ook is als buitenlamp een plafonniere met sensor handig. De buitenlamp gaat dan aan zodra er iemand langsloopt. Dit geeft dezelfde voordelen als hierboven beschreven, wanneer je ’s avonds laat thuis komt heb je automatisch verlichting zodat je niet hoeft te zoeken naar bijvoorbeeld het sleutelgat van de deur en het kan dienen als alarmering dat er iemand buiten is en misschien probeert in te breken.

LED verlichting

LED staat voor light-emitting diode, vertaald naar Nederlands: lichtuitstralende diode, en is een halfgeleidercomponent. De LED geeft licht doordat elektronen in de juiste richting worden gestuurd.

Een LED is ongeveer 2 tot 5 millimeter en wanneer je deze combineert kunnen ze een grote hoeveelheid licht afgeven. De halve bol aan de bovenkant van de LED bundelt het licht tot een gerichte lichtstraal.

Steeds meer verlichting wordt vervangen door LED verlichting. Dit komt omdat LED verlichting vele voordelen heeft. Zo is LED verlichting energiezuinig (dus beter voor het milieu), heeft een lange levensduur en is LED verlichting bijna overal toepasbaar, dimbaar of niet, in verschillende lichtkleuren.

Voordelen LED plafonniere

Een LED plafonniere heeft vele voordelen. Zo is deze bijna overal toepasbaar. Dit komt voornamelijk omdat een LED in veel verschillende lichtkleuren beschikbaar is. De lichtkleur wordt aangegeven met K (kelvin). Des te lager het getal voor de K, des te warmer de kleur van het licht. Dus niet alleen het uiterlijk, maar ook de lichtkleur kan invloed hebben bij het maken van de keuze welke het best past bij jouw interieur.

LED verlichting is veel zuiniger dan bijvoorbeeld een gloeilamp of een spaarlamp. Een LED verbruikt al snel 50 procent minder elektriciteit dan een spaarlamp en zelfs 80 procent minder elektriciteit dan een gloeilamp.

Naast het feit dat een LED energiezuiniger is gaat deze ook nog eens veel langer mee. Dat een LED plafonniere langer meegaat zorgt ervoor dat deze minder snel weggegooid hoeft te worden. Daarnaast verbruikt hij minder CO2. Dit is weer beter voor het milieu. En natuurlijk beter voor de portemonnee.

Plafonniere LED in plaats van met een gloeilamp

Een LED plafonniere bestaat uit dezelfde onderdelen als een normale variant, namelijk een lichtbron en armatuur. Het verschil zit hem in de lichtbron, hierbij bestaat de lichtbron uit een groep LED’s.

Een LED lichtbron is beschikbaar in verschillende fittingen, net als de traditionele lichtbronnen. Echter zit in de meeste LED plafonnieres de lichtbron geïntegreerd, door middel van bijvoorbeeld een LED strip. Dit lijkt misschien onhandig, omdat je dan steeds de hele lamp moet vervangen.

Maar zoals net al benoemd gaat een LED variant veel langer mee en is deze energiezuiniger. Dit maakt dat deze variant veel makkelijker is te onderhouden, omdat je deze veel minder vaak hoeft te vervangen.

LED verlichting monteren

Om LED verlichting te monteren heb je kennis nodig van licht en techniek. Dit is omdat niet alle LED verlichting direct kan worden aangesloten op 230 volt. Daarnaast is de manier van monteren van LED verlichting afhankelijk van verschillende opties, zoals een stroomgestuurde LED plafonniere of een spanningsgestuurde LED plafonniere, een serieschakeling of een parallelschakeling en of er een LED driver nodig is.

Dim de LED plafonniere

Door middel van de juiste dimmer en juiste LED verlichting is het ook nog mogelijk om een LED plafonniere dimbaar te maken. Hier moet je wel goed mee op letten, het is namelijk zo dat niet alle LED plafonnieres geschikt zijn om te dimmen, en niet iedere dimmer is geschikt voor LED lampen. Daarom moet er wel wat tijd worden gestoken in het uitzoeken van de juiste lamp en eventueel bijbehorende dimmer.

Het is belangrijk om allereerst een LED lamp uit te zoeken die dimbaar is. Dit is te vinden in de titel, productspecificaties of productomschrijving. Bij sommige LED lampen staat er ook een icoontje bij wanneer deze dimbaar is. Wanneer je hebt besloten welke lamp je wilt kun je kijken welke dimmer en dimknop daarbij moet, en eventueel welke driver.

Dimmer – waar moet je op letten?

Een dimmer reguleert de toevoer van stroom naar de LED variant van deze plafondlamp. Hierdoor kan de lichtintensiteit van de verlichting bepaald kan worden. De verlichting hoeft dan niet altijd het maximale aantal vermogen te gebruiken.

Wanneer je bijvoorbeeld ’s avonds tv kijkt, is het fijn om een beetje licht te hebben. Maar teveel licht is dan niet prettig. Door middel van een dimmer kan je reguleren hoeveel licht je op een moment wilt.

Iedere LED lamp heeft een bepaald vermogen. Het is belangrijk dat dit vermogen niet lager is dan het minimale vermogen van de dimmer en niet hoger dan het maximale vermogen van de dimmer.

Wanneer het vermogen van de lamp lager is dan het minimale vermogen van de dimmer, zal de verlichting gaan flikkeren. Wanneer het vermogen van de lamp hoger is dan het maximale vermogen van de dimmer is de kans groot dat de dimmer kapot gaat. Daarom is het belangrijk om ervoor te zorgen dat het vermogen van de LED lamp tussen het minimale en maximale vermogen van de dimmer zit.

Wat daarnaast nog belangrijk is om te bepalen welke dimmer je nodig hebt, moet er worden nagegaan of de lamp werkt op basis van fase aansnijding of fase afsnijding.

Het grootste verschil is dat verlichting op basis van het fase afsnijdingsprincipe een dimbereik van 100 procent haalt. Verlichting op basis van het fase aansnijdingsprincipe haalt daarentegen maar een dimbereik van 40 procent.

De meeste lampen werken op basis van fase afsnijding. Een geadviseerde dimmer hiervoor is van klemko: https://www.elektroshop.nl/klemko-inbouw-dimmer-891040-d-paf-315-pab315nl.html

Driver

Een driver zet een hoge stroomsterkte om naar een lage stroomsterkte. Hiermee wordt de LED lamp gevoed. Dit is belangrijk omdat de meeste LED plafonnieres werken op een lage stroomsterkte.

Wanneer deze toch zonder driver worden aangesloten op 230 volt wordt de LED opgeblazen. De LED is dan kapot en kan geen licht meer geven. Er zijn echter ook uitzonderingen. Sommige varianten werken op 230 volt, hier is dan geen driver voor nodig.